Please feel free to piss in the garden. Albo: Jarmuschowi się nie śpieszy

Na filmwebie pod filmem „Truposz” jakiś kinoman zapytał: Czy jeśli ten film kompletnie nie przypadł mi do gustu to jest szansa, że jakikolwiek film Jarmuscha mógłby mi się spodobać?
Nie.

Pierwszy film Jarmuscha jaki obejrzałam w całości to właśnie „Truposz”. Wcześniejsze podejścia kończyły się zawsze niepowodzeniem. Widać musiałam dorosnąć do Jima.

Dorosnąć i zwolnić. Jarmuschowi się bowiem nie śpieszy. Kiedy zasiadam do jego filmów, pierwsze dziesięć, piętnaście minut filmu spędzam na dostosowaniu się do tempa. I do wczucia w muzykę.

Brak pośpiechu i muzyka to dla mnie właśnie Jarmusch. (Oraz Roberto Benigni, ale to dlatego, że nadal mam w pamięci jego monolog o uprawianiu seksu z dynią…)

Spośród wszystkich jego filmów, które widziałam do tej pory, najbardziej polecam: „Noc na Ziemi”, „Broken Flowers” oraz od dziś – „Tylko kochankowie przeżyją” („Only lovers left alive”). [W Polsce premiera filmu 10 miesięcy po światowej…]

Wampiry świetnie nadają się do filmu Jarmuscha. Bo kiedy jesteś nieśmiertelny, raczej nie potrzebujesz się śpieszyć. Oczywiście nie są to błyszczące amerykańskie podróbki ani nawet nie świetna wersja z Oldmanem (choć z tym akurat mi się skojarzyło to i owo). Więc nie jest to ani parodia ani też kino gore. A więc co to jest?

Jarmusch.

Wampiry to tylko pretekst. Ważny jest obraz, kolorystyka, ściany i graty. Oraz muzyka. Muzyka Jozefa Van Wissema, który dostał za nią nagrodę w Cannes. Moim zdaniem słusznie.

Oprócz boskiej muzyki i obrazu są jeszcze… Tilda Swinton i Tom Hiddleston.

Oboje należą do moich ulubionych aktorów. Tom to aktor szekspirowskiego gabarytu. Choć uwielbiam jego Lokiego, to najbardziej polecam go w The Hollow Crown.  Ponoć jest genialny w Coriolanusie, ale to dopiero do zobaczenia.

Tildę za to uwielbiam w dwóch rolach, w których wykorzystana jest jej androgeniczna sylwetka – w „Orlando” i w „Constantinie”.

Są świetni do tych ról, tworzą wspaniałą parę. Są ze sobą tyle wieków, że nie ma pomiędzy nimi żadnych zgrzytów (oprócz rodziny, ale wszyscy wiemy, jak to jest z rodziną).

Nie będę Was męczyć zachwytami. Polecam i zalecam dobre głośniki przy oglądaniu. 

Weronika

Jakieś propozycje co dalej?

Rodzinny obiad jakoś trzeba przetrwać

To nie jest lekki film. Nie jest pozbawiony humoru, ale to humor ciężki i podszyty gorzkością codzienności. Nie jest to też film dla wszystkich, trzeba mieć za sobą choć jedną ciężką, rodzinną katastrofę, żeby wczuć się w atmosferę filmu i stanąć razem z Barb (Julia Roberst) pośrodku równiny i wiedzieć, co ta kobieta czuje. Czy też którakolwiek z pozostałych postaci.

Bohaterowie wydają się na pierwszy rzut oka zwykli i oklepani. Alkoholik, chora na raka matka, kobieta na granicy rozwodu, para kłócących się starszych ludzi, którzy jednak się kochają…

Sęk w tym, że są typowi, ale nie oklepani. Bo są typowo prawdziwi, lekko przerysowani i usadzeni razem przy stole. Każde z nich jest w jakiś sposób zepsute, złamane, niedorobione. Rodzina, którą możemy zobaczyć, podnosząc głowę znad świątecznego rosołu. Może tylko w postaci jednego niedorobionego stryja, a może w większości naszych krewnych i znajomych. I w nas samych.

Oczywiście na potrzeby filmu wrzucono do worka najbardziej dziwne i nieszczęsne przypadki, które razem dały się przełknąć jako wciąż prawdziwe, a jeszcze nie parodiowe. Jeśli jednak w którymś momencie nie pomyślicie: „O rany, jakbym widział(a) moich”, to albo macie wyjątkowe szczęście, albo żyjecie w świecie fantazji.

Choćby moment, w którym Barb mówi, że woli wierzyć, że jej rodzice kochali wszystkie swoje dzieci tak samo, a jej matka praktycznie ją wyśmiewa… Jak to jest z Waszym rodzeństwem, moi drodzy?

Nikt z bohaterów nie jest całkiem normalny, oprócz nastolatki, od której nikt nie oczekuje przecież, żeby w wieku 14 lat była ogarnięta. W odróżnieniu od wszystkich dorosłych.

Genialną grę prezentuje tu Meryl Streep i Julia Roberts. Pozostali też nie zostają w tyle, choćby Margo Martindale i Chris Cooper, którzy kreują świetną parę, dotartą przez czas, nawet jeśli oni również nie przetrwają bez ran tego zjazdu rodzinnego.

Film jest zrobiony w idealnym tempie, nie dłuży się w żadnej minucie. Złożony głównie z dialogów, od szeptów po wrzaski. Sama scenografia jest drugorzędna, równie dobrze wszystko mogłoby się dziać i w Polsce w sierpniu. (Przy czym u nas nie odbyłoby się bez wódki i grilla oraz widać byłoby te 30 stopni w postaci plam potu, półnagich ludzi i generalnej nieruchawości, a nie jak w filmie: Julia Roberst chodząca w jeansowych koszulach z długim rękawem delikatnie obtarła podbródek wierzchem dłoni całe dwa razy przez cały film).

Film zostawia nas z niedosytem zakończeń. Wszystkie historie rwą się nagle, losy rozplątują i nie wiemy, co dalej. Ale czy tak też nie jest w życiu? Nie wiemy jak się skończą historie tych wszystkich ludzi, siedzących z nami dookoła stołu. Niektórych zakończeń nie zobaczymy już my sami. Bo życie jest bardzo długie (podobno T.S. Elliot) i wszystko, co możemy zrobić, to je przetrwać.

Jakoś.

 Weronika

PS. Co do Jarmuscha - co się odwlecze to nie uciecze.